Valt rokjesdag in januari?

Bron: Elsevier Magazine 11 januari 2014

Bij ons is het mild, maar op de polen is het drijfijs zo sterk gegroeid dat Willem Barentsz zich in zijn graf omdraait.

Onlangs kwam de Akademik Shokalskiy vast te zitten in het Zuidpoolijs. Aan boord 72 wetenschapsmensen en groene, betalende toeristen, die onder leiding van de Australische hoog-
leraar Chris Turney kwamen kijken naar de dramatische gevolgen van global warming. Het schip liep vast en de eerste twee reddingsschepen ook. Er kwamen nog meer ijsbrekers bij en uiteindelijk werd de groep gered. De reddingsoperatie heeft zo’n 400.000 euro gekost, maar ja, dan heb je ook wat:
een hedendaagse Willem Barentsz-sensatie.

Weet u nog? Onze held die in de zestiende eeuw op zoek was naar de noordoostelijke doorvaart en
doodvroor in het Behouden Huys op Nova Zembla? Het incident – meer is het natuurlijk niet
– illustreert dat perceptie en realiteit nogal eens kunnen botsen. …..
  De wetenschappers en toeristen stapten aan boord van het Russische schip met de verwachting dat zij dramatische beelden van afkalvende ijskappen en zielige keizerspinguïns zouden zien. Dat is logisch. Overal lezen en horen we dat de aarde aan het opwarmen is, dat die opwarming zich bovenal aan de beide polen
manifesteert, dus wat ligt meer voor de hand dan om eens met eigen ogen te gaan kijken naar al dat smelten. De werkelijkheid echter – vastgelegd door satellieten – is dat er momenteel 19,5 miljoen
vierkante kilometer drijfijs op de Zuidpool is, meer dan ooit sinds de satellietmetingen in 1978 begonnen.

Het klimaat zit ingewikkeld in elkaar. Vooralsnog een tikje te ingewikkeld voor ons, ondermaanse stervelingen. Zo voorspelde Al Gore, voormalig vicepresident van de Verenigde Staten, klimaat-goeroe en Nobelprijswinnaar voor de Vrede, een jaar of zeven geleden diverse malen dat het tamelijk waarschijnlijk zou zijn dat in 2013 de Noordpool ’s zomers een tijdje ijsvrij zou zijn. Ook klimaaton-derzoekers waren die mening toegedaan, zo meldde de BBC in 2007 vanaf een conferentie van de
American Geophysical Union. De geleerden in kwestie voegden er dreigend aan toe dat dit nog een conservatieve schatting was. Alweer blijkt de werkelijkheid weerbarstig. De satelliet CryoSat telde enkele maanden geleden 9.000 vierkante kilometer drijfijs op de Noordpool, een toename van 50 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Het is niet alleen ingewikkeld om het weer te voorspellen, maar ook om zinnige dingen te stellen over het klimaat – het gemiddelde van het weer. Het is momenteel zo mild in onze contreien dat de merels het op hun heupen hebben en de kuifeendjes
weer in het land zijn. Het gerucht gaat zelfs dat de eerste blote damesbenen zijn gesignaleerd!
En dat terwijl het onlangs in Jeruzalem sneeuwde en de burgers van Chicago niet meer naar buiten durven, bang voor de ijzige kou.

Weer en klimaat zijn fundamenteel grillig. Wie weet, dansen over enkele weken de rayonhoofden weer over het scherm. En waar bijna iedereen, mede dankzij de wervende boodschappen van Gore, ervan uitging dat de wereld aan het opwarmen was, maakt de thermometer nu al zeventien jaar
pas op de plaats. Vanzelfsprekend zegt ook de huidige stilstand in de opwarming weinig. Vanaf volgend jaar zou de milde opwarming die zich in de twintigste eeuw heeft voorgedaan (0,7 graden) kunnen doorzetten en krijgen we alsnog het Amersfoort-aan-Zee-scenario. Of niet. De moraal van het verhaal? Het is niet zo simpel. Wij mensen zijn eraan gewend geraakt dat we bijna alles begrijpen, maar er is een grens aan wat we kunnen bevatten. Dat is helemaal niet erg. Er is niks mis met
weetnietkunde. Pas als deskundigen duidelijk durven te zeggen wat ze niet weten, kwalificeren
ze zich als ware deskundigen. Dat heeft niet alleen een filosofische dimensie, maar ook een financiële. De burger betaalt zich suf aan allerlei belastingen en subsidies die zijn gebaseerd op de theorie dat het klimaat opwarmt, de ijsbeertjes uitsterven, de zeespiegel stijgt, dat dit alles door ons toedoen zou komen en dat er dus beleid moet komen om de opwarming tegen te gaan. Er is uitgerekend dat dit zogeheten klimaatbeleid inmiddels al twintigmaal zoveel geld heeft gekost als de Tweede Wereldoorlog aan kapitaal heeft vernietigd. En dat alles op advies van deskundigen die wanneer de camera niet draait, toegeven dat ze bitter weinig van het klimaat begrijpen. Jawel, het kan vriezen of het kan dooien. Dat was zo en dat blijft zo. 0 ja, en dezelfde hoogleraar (Wieslav Maslovski) die in 2007 zei dat de Noordpool in 2013 zomers ijsvrij zou zijn, denkt nu dat deze apocalyptische mijlpaal zich in 2016 zal voordoen.
Simon Rozendaal