Nivellerende zorg

Bron: Elsevier column Syp Wynia nov-dec. 2011
Twee weken geleden schreef ik over een ziekenhuis dat een boete opgelegd had gekregen van de Nederlandse Zorgautoriteit, omdat het willens en wetens binnenlopende patiënten tot bedpatiënten promoveerde, om zo per poliklinische patiënt enkele duizenden euro’ s extra in rekening te kunnen brengen. Andere ziekenhuizen blijken soortgelijke malversaties te plegen. Nogal wat lezers herkenden dit declareer-gedrag. Een lezer moest eindeloos wachten op een acute ingreep die uiteindelijk ook nog slecht werd verricht (half uur, 6.000 euro), maar de verzekering vond het niets bijzonders. De dochter van een andere lezer moest op een vrijdag voor een ingreepje naar het ziekenhuis, waar werd gemeld dat die ingreep op maandag zou plaatshebben. Vervolgens werd het hele weekeinde gedeclareerd. Enzovoort, enzovoort.

Je zou zeggen dat de zorgverzekeraar op zijn centjes let, maar die geneigdheid bestaat nauwelijks. Het is al typerend dat een overheidsinstantie, de Nederlandse Zorgautoriteit, …..
achter het geld van de verzekeraar aan moet lopen. Kennelijk moet de over moet de overheid ervoor zorgen dat de particuliere verzekeraar niet wordt belazerd. Zo zit het in elkaar: de zorgaanbieder declareert maar wat ie wil, de verzekeraar betaalt
blind en stuurt de rekening door naar ons allen. Het is wel niet de enige reden waarom de zorgkosten de pan uitrijzen, maar het is zeker een aanjager. 

In 2010 bedroegen de totale zorgkosten in Nederland 87 miljard euro, ofwel bijna 15 procent van het bruto binnenlands product (alles wat burgers en bedrijven in een jaar verdienen) of 5.200 euro per Nederlander (iedereen meegerekend) per jaar. Er komt elk jaar een paar miljard bij, zodat we over een paar jaar boven de 100 miljard zitten. Hoe wordt dat betaald? De grootste inkomstenbron wordt gevormd door de premies van de Zorgverzekeringswet: vorig jaar 35 miljard euro. De AWBZ-premie leverde 24 miljard op. De overheid legde er uit belastinggeld 13 miljard bij. Particuliere verzekeringen, eigen betalingen en overige inkomsten zorgden voor 15 miljard euro. Het overgrote deel van de inkomsten van de gezondheidszorg bestaat dus uit belastingen. Want ook de premies voor de AWBZ en de Zorgverzekeringswet zijn gewoon belastingen, al noemen we dat anders.

Werknemers merken het niet eens dat ze die betalen, want ze worden ingehouden op het loonstrookje, net zoals de loonbelasting. De enige keus die de werknemer heeft, is die tussen de ene of de andere zorgverzekeraar, en dat is meestal de keus tussen een paar tientjes per jaar meer of minder. De markt is verdeeld onder vier zorgverzekeraars en concurreren doen ze niet of nauwelijks. Wat bij werknemers veel minder bekend is, is dat ze naast de rechtstreekse betaling aan de zorgverzekeraar veelal een dubbel zo hoog bedrag betalen dat indirect bij de verzekeraar belandt. Dat is de inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet, die doorgaans wordt betaald door de werkgever. Die bedraagt nu 7,75 procent van het brutoloon, tot een maximum van het modale inkomen, zo’n 33.500 euro. Dat is dus maximaal 2.590
euro per werknemer. Dat betaalt de werkgever, maar gaat in feite af van het loon. Bovendien wordt die premie bruto ingehouden en betaalt de werknemer er loonbelasting over. Dat kan dus oplopen tot 52 procent, ofwel 1.347 euro per j aar. 

In zijn onnavolgbare wijsheid heeft het kabinet-Rutte besloten om de al vrijwel volledig gecollectiviseerde, van vrijwel elke prikkel gevrijwaarde en totaal gesolidariseerde gezondheidszorg nog eens extra als nivelleringsinstrument in te zetten. Per 1 januari wordt de maximale inkomensafhankelijke bijdrage via de werkgever opgetrokken van 2.590 euro naar 3.554 euro, doordat het inkomensplafond wordt opgetrokken van 33.500 euro naar iets meer dan 50.000 euro. Dat is een aderlating voor veel werkgevers, die per werknemer maximaal 963 euro per jaar meer kwijt zijn. Het is ook een aderlating voor iedere werknemer die daarover extra loonbelasting moet betalen: dat netto-inkomensverlies kan oplopen tot 500 euro per jaar. Het zal meteen zichtbaar worden op de loonstrookjes in januari. Het kabinet-Rutte gaat dus door met het laten oplopen van de zorguitgaven. Het is een openeinderegeling. De zorgaanbieder declareert wat hem belieft, de verzekeraar betaalt blind en de overheid stuurt de rekening door aan de burgers, na er eerst ook nog wat solidaire, nivellerende maatregelen in te hebben verstopt. Het is een pervers systeem en dat is het.