De revolutie van de houten spijker heeft nog even tijd nodig

Hij zit strijdlustig achter zijn tafeltje. R&D directeur Stefan Siemers van de Oostenrijkse firma Beck, laat zich niet gek maken. Hij weet zeker dat de houten spijker die hij mede ontwikkelde een revolutie gaat ontketenen in de houtbouw. Het bedrijf heeft inmiddels wereldwijd patenten op de vinding op zak. En met de benodigde technische toelatingen gaat het ook hard.  Op vakbeurzen gaan ze steevast met een innovatieprijs naar huis. “Ik wil niet arrogant overkomen, maar we winnen zoveel prijzen, het gaat bijna een beetje vervelen”.

“We winnen zoveel prijzen dat het bijna gaat vervelen”

Gek genoeg blijft de toepassing door timmerbedrijven nog een beetje achter bij alle hooggespannen verwachtingen. “De branche kijkt de kat uit de boom”, luidt Siemers conclusie. Daarom gaat Beck tijdens de vakbeurs BAU2019 in januari in München, weer eens flink de trom roeren en laten zien wat  er allemaal kan met de Lignoloc-spijkers die ze vorig jaar lanceerden. “Mensen moeten ervaren dat een spijker niet alleen van staal hoeft te zijn, maar dat je ook een houten nagel in het hout kunt schieten. Zonder voorboren. En het levert een hele sterke verbinding op.”

Tijdens een gesprek in de aanloop naar de BAU München laat Siemers geregeld zijn hand glijden over een vervaarlijk spijkerpistool voor hem op tafel. Een potentieel moordwapen, erkent hij. Ongeacht of je er nu stalen of houten nagels in plaatst.  Maar de doeleinden die hij ermee najaagt zijn vriendelijke en vredelievend. “Milieu-vriendelijk in de eerste plaats. Want voor de productie van de Lignoloc spijker is maar een kwart van de energie nodig dan die van stalen spijkers. “Met andere woorden voor elke stalen spijkers kun je er vier Lignoloc-spijkers inslaan. En op het punt uitputting van grondstoffen, een vast onderdeel van elke levenscyclus-analyse scoort de Lignoloc ook hoog. Het beukenhout waar ze van worden vervaardigd, is een volledig hernieuwbare grondstof.  Wij putten helemaal niets uit.”

Dat je hout kunt lassen is sinds de jaren negentig bekend

Een kop heeft de Lignoloc nagel niet. Dat de verbinding er niet minder sterk door is, komt volgens Siemers omdat de spijker in feite een lasverbinding maakt, over de hele lengte. “Als je twee stukken hout onder hoge druk over elkaar wrijft ontstaat op het scheidingsvlak warmte waardoor lignine en andere stoffen in het hout lokaal week worden en een verbinding aangaan.  Dat is precies wat er gebeurt wanneer je onze nagels met een snelheid van 130 kilometer per uur inschiet.” Het principe van houtlassen werd in de jaren ’90 al ontdekt door een Zwitsers onderzoeksinstituut, al zijn er tot nu toe weinig werkbare toepassing voor gevonden.

R&D directeur Stefan Siemers neemt de zoveelste innovatieprijs in ontvangst voor de Lignoloc

Siemers was daar ook helemaal niet mee bezig toen hij de zoektocht startte naar een houten nagel. Het ging hem vooral om de esthetische kwaliteiten.  Want de koppen van spijkers, verstoren maar al te vaak het beeld in houtconstructies. En is het niet de esthetica dan belemmeren spijkers vaak nabewerkingen. Zagen, schaven en frezen zijn allemaal onmogelijk zodra er spijkers in een werkstuk bevinden. Daarnaast bestaat altijd het gevaar dat een spijker gaat roesten en geleidt hij warmte. Allemaal dingen die niet in het voordeel pleiten van de traditionele spijker.

Op een houtdraaibank maakte hij een eerste nagel

Met al deze gedachten in zijn achterhoofd maakte Siemers vijf jaar terug op een draaibank een paar nagels uit tropisch hardhout. Toen hij die in een spijkerpistool stak, schoot hij ze ook tot zijn eigen verbazing zo in een blok hout. En het leverde ook nog eens een sterke verbinding op. Om niet te zeggen een ijzersterke verbinding. Dat was een signaal om verder te gaan met de ontwikkeling.

Dat Beck niet met tropisch hardhout verder wilde, stond vanaf het begin vast.  De zoektocht naar een duurzaam verantwoord materiaal eindigde uiteindelijk bij nagels van beukenfineer dat met fenolhars onder hoge druk op elkaar is geperst. Het materiaal wordt daardoor zo sterk verdicht dat ze uitkomen op een soortelijk gewicht van 1300 kg / kuub.  “Dichter krijg je het hout niet.” De hoge dichtheid bleek meteen het belangrijkste uitgangspunt voor het patent. Als concurrenten met houten nagels met een gewicht van meer dan 650 kg / kuub aan de slag gaan, krijgen ze met Siemers en zijn collega’s aan de stok.

Bij het inschieten van een Lignoloc nagel ontstaat een lasverbinding

Het nagelpistool moest ook worden aangepast voor de nieuwe nagels. Daarvoor tekende het Italiaanse Fasco, een zusterbedrijf binnen de Beckgroep. Nagel en pistool werden vorig jaar samen uitgebracht en sindsdien werd het assortiment van beiden uitgebreid. Inmiddels zijn er nagels beschikbaar in vier verschillende diameters tot lengtes van bijna 10 centimeter en op rollen met honderden stuks tegelijk. Die kunnen in hoog tempo in houtconstructies worden geschoten. Bijna als een mitrailleurvuur.

Het startsein om een prominentere plek op te eisen

Voor de 114 jaar oude Oostenrijkse firma is de lancering Lignoloc ook het startsein om een sterkere plek op te eisen in de wereld van de fabrikanten van bevestigingsmiddelen. Beck produceert nu veel onder veel onder private label voor andere fabrikanten. Miljoenen krammen, spijkers, schroeven en nieten verlaten dagelijks de fabrieken in doosjes met andere merknamen.

Maar dat gaat met de Lignoloc dus niet gebeuren:, verzeker Siemers. “Hij mag alleen onder onze naam worden verhandeld en aangebracht met de blauwgekleurde apparaten van Fasco. We zullen dat met hand en tand verdedigen. Al sluit ik ook niet uit dat we met licenties zullen gaan werken. Dat zijn we ook van plan met andere innovaties die wij met de R&D afdeling nog in petto hebben en die komende jaren het licht zullen zien.”

Na aanbrengen van de nagels kan het hout gewoon worden nabewerkt met zaag, schaaf of frees.

Sinds hij de wereld over reist met zijn houten nagels en regelmatig met een innovatieprijs naar huis terugkeert, is Siemers met vele partijen in gesprek gekomen die hem toevertrouwden dat ze met een vergelijkbaar idee bezig waren.

Ze slaagden er alleen maar niet in om een compleet systeem  met gereedschappen en toelating en al op te tuigen. Dat sterkt Siemers alleen maar in de overtuiging dat er een markt is voor de houten nagel. Een grote markt zelfs.
Ook al laat de vakman en de timmerindustrie het nog even afweten. “Vergis je niet he”, besluit hij, de Lignoloc is natuurlijk ook weer niet de oplossing voor alles. Voor de montage van gevelpanelen zullen we hem voorlopig nog niet aanbevelen. Maar voor meubelmakers en voor de prefabricage van volhouten wanden en vloeren is hij ideaal. De vaklieden moeten nog wennen aan het idee en uitvinden wat er precies wel en niet kan met die nieuwe nagel. Daar moeten we geduld voor opbrengen, al vinden we dat zelf best lastig.”

https://www.cobouw.nl/bouwbreed/nieuws/2018/10/de-revolutie-van-de-houten-spijker-heeft-nog-wat-tijd-nodig-101266132?utm_source=Vakmedianet&utm_medium=email&utm_campaign=20181031-cobouw&tid=TIDP575757X791AD2DBE5C843A1805E45DF8ACFEC1AYI4&vakmedianet-approve-cookies=1