Fietsen, fietsen, fietsen, en dan een avondduik in een fris Zweeds meer

Bron: nieuwsbrief Trouw 23.6.2023

De Vänerleden, een nieuwe fietsroute van 640 kilometer in Zuid-Zweden, voert rondom het grootste meer van Zweden. Over gravelpaden slinger je door akkers en bossen, kamperen kun je aan het water. Met als beloning: een heerlijke avondduik.

1. VÄNERSBORG – Klein Parijs in Zweden

Het stadje Vänersborg ligt aan de zuidkant van het Vänermeer. De bijnaam ‘Klein Parijs’ dankt het aan de Zweedse dichter Birger Sjöberg, die eind negentiende eeuw Lilla Paris (in het Engels: Little Paree) schreef, met zinnen als: ‘Je ligt daar knus, glinsterend in de frisse zomerbries’. Een schitterend fietspad loopt langs de kust, vanwaar je aalscholvers ziet rusten op de rotsachtige eilandjes. Het Skräckle Park is een fraaie pauzeplek. Hier kun je versgebakken wafels eten op het terras van Skräcklestugan, een zomercafé dat wordt gerund door de gymnastiekvereniging.

Ga na de brug over het Trafikkanalen even de route af voor een andere charmante koffiegelegenheid aan het water: Skogshyddan. Hier maak je kennis met de Zweedse traditie påtår. Dit betekent dat je de koffie een tweede keer gratis mag bijschenken. Ook lekker: de vitrine ligt in veel cafés vol huisgemaakte (glutenvrije/veganistische) taart.

Vänersborg heeft een treinstation. Kom je met de auto? Spreek dan met een camping af dat je hem mag laten staan als je aan deze fietstocht begint. Een goede startplek is Sikhalls Camping (sikhallscamping.se), 20 kilometer ten noorden van de stad, tegenover een zandstrandje.

2. DALS ROSTOCK – Ateliers in een oud kuuroord

De fietsroute slingert in het begin door golvende akkers. Koeien grazen in de weilanden, distels groeien in de bermen. Een bewoonster staat op een trapje haar houten huis falurood te schilderen, de kleur die je hier overal tegenkomt.

Vlak na Mellerud gaat het fietspad over een oud spoorbaantje naar Dals Rostock, waar het voormalige treinstation uit 1908 is nagebouwd, maar dan een maatje kleiner. Alle meubels, tot aan het fornuis aan toe, zijn gemaakt op een schaal van 1 op 2. De sleutel kun je bij de winkel ophalen. “Ik maakte het ontwerp met papier, waarna ik geld heb opgehaald om het te laten bouwen”, vertelt Kerstin Ljungqvist, die iets verderop een atelier heeft in Brunnsparken, een voormalig kuuroord. In de houten huizen zitten nu winkeltjes, musea en een café (open vanaf eind juni tot half augustus). “Mijn atelier huist in de oude kerk, die op de slooplijst stond”, zegt Ljungqvist. “Ook mijn dochter heeft hier een studio, mijn zus een boekenwinkel. En ik run de kruidentuin.”

rostock.se

3. CAMPINGS – Met je tentje aan het water

De route voert deels over avontuurlijke gravelpaden, die voortdurend op en af gaan. Door het platteland, maar ook door wilde bossen, waar je jezelf met een plantenapp uren kunt vermaken. Overal valt wat lekkers plukken, van frambozen tot besjes en bramen – dan moet je natuurlijk wel weten wat je precies kunt en mag eten.

Van het Vänermeer valt slechts sporadisch een glimp op te vangen. Maar de route slingert ook langs heel wat kleine meertjes.

De mooiste campings liggen direct aan het water. Duse Udde in Säffle (firstcamp.se) is een groen paradijs, met in de vuurtoren een restaurant. Boven de deur van het toiletgebouw hebben zwaluwen een nestje gebouwd. Wie meer van kleine campings houdt, knijpt vast in de remmen voor Grums Fish n’ Camp aan het meer Sävsjön (savsjon.se). Doe net als de Zweden, en spring ’s avonds het ijskoude water in. ’s Morgens word je wakker in de mist. Magisch.

4. FENGERSFORS – Kunst in een oude papiermolen

Soms kan het uren stil zijn op de fiets. Vooral in het bosland lijkt de bewoonde wereld ver weg. Toch stuit je elke dag wel ergens op een koffietent – in een oude watermolen, voormalige kerk of fabriek. Neem de oude papiermolen van Fengersfors; die sloot in 1978 zijn deuren en is nu een creatieve broedplaats.

Tussen enorme machines toont kunstcoöperatie Not Quite (notquite.se) zijn werk. Veel teksten zijn in het Zweeds, maar met Google Translate kom je ook een heel eind. Momenteel worden op het terrein methoden getest om met behulp van planten zware metalen uit de grond te verwijderen.

Naast het kunstmuseum zijn hier ook galerietjes te bezoeken. In de oude smederij huist een bistro, met gezellige zitjes in een beeldenpark. Ook is er een bakkerij, waar het (zuurdesem)brood in een houtgestookte steenoven wordt gebakken. Zo heb je genoeg energie voor de klim naar het hogergelegen Käppesjömeer.

Na alle rust en natuurpracht tijdens de fietstocht oogt het idyllische stadje Sjötorp ineens heel toeristisch. Zeilboten varen af en aan door de sluisjes. In het oude pakhuis van de scheepswerf huist Café Baltzar von Platen, met daarboven het Kanaal- en Maritiem Museum. Hier kom je meer te weten over het Götakanaal, waar de fietsroute een stukje langsloopt.

Het negentiende-eeuwse kanaal van 190 kilometer wordt vaak het blauwe lint van Zweden genoemd. De beroemde ingenieur Baltzar von Platen legde het tussen 1810 en 1832 aan, met behulp van 58.000 soldaten. Na alle heuvels van de afgelopen dagen is het heerlijk vlak fietsen over de voormalige jaagpaden. Wildkamperen kan (gratis) in houten hutten, veelal voorzien van picknicktafel, vuurplaats en soms een latrine. Een overzicht is te vinden op: vindskyddskartan.se/en. Later slingert de route langs bloemrijke grasvelden en falurode boerderijen.

Een fijne overnachtingsplek is First Camp Ekudden in Mariestad, met trekkersveldjes aan het water. Tussen Lidköping en Vänersborg is er nauwelijks accommodatie. Hier kun je gebruikmaken van het allemansrecht. Het staat je vrij je tent op te zetten, mits je niet in de buurt van huizen of landbouwgrond bent.