Leer van Duitsland: voorkom besmettingen

Bron: nieuwsbrief NRC 16.10.2020

Nederland wilde voorkomen dat ziekenhuizen vol raakten, Duitsland wilde besmetting voorkomen. Dat blijkt beter te werken.

De besmettingscijfers in Nederland gaan fors omhoog, meer en sneller dan in de meeste andere landen. Op zoek naar verklaringen wordt verwezen naar ‘cultuurverschillen’. Kort samengevat: een Duitser doet klakkeloos wat hem wordt opgedragen, een Nederlander gaat in discussie en doet vooral wat hem/haar goeddunkt. Zo’n stelling klopt niet maar is prettig, ook omdat het de gekozen aanpak niet ter discussie stelt.

Sinds juli vertellen de gedragswetenschappers van het RIVM dat veel Nederlanders zich bij corona-gerelateerde klachten niet aan regels en adviezen van de regering houden. Dit is dus al lang bekend, maar heeft niet geleid tot wijziging van de koers, die een grote mate van vrijblijvendheid kent. Een vergelijking met andere landen die het een stuk beter doen, maakt de lacunes in de Nederlandse aanpak pijnlijk duidelijk.

10.000 doden

Zo telt Nederland volgens recente CBS-gegevens meer dan 10.000 dodelijke corona-slachtoffers Dat zijn er net zoveel als in heel Duitsland (81 miljoen inwoners).

Ook als je rekening houdt met mogelijke verschillen bij testen en tellen, zet dit cijfer een groot vraagteken achter de premissen en de effectiviteit van het Nederlandse beleid. In Duitsland was vanaf het begin het voornaamste doel dat zo min mogelijk mensen besmet raken. In Nederland was het hoofddoel te voorkomen dat de gezondheidszorg overbelast raakt. Een belangrijk verschil, met verreikende consequenties. In Duitsland testte men omwille van de volksgezondheid massaal, ook asymptomatische contactpersonen, en hield men stug vast aan contactonderzoeken om de brandhaarden op te sporen en te isoleren. Het virus moet zoveel mogelijk worden ingedamd. Preventie is daarvoor een belangrijk middel.

Alarmlampjes

In Nederland gaan de alarmlampjes pas aan als te veel mensen in het ziekenhuis en op de IC dreigen te belanden. Men zou dit kunnen duiden als acceptatie dat velen ernstig coronaziek worden, zolang er maar voldoende ziekenhuisbedden beschikbaar zijn. Los van de ethische vragen die dit oproept is een groot nadeel van die aanpak dat bij tegenvallende cijfers de mogelijkheden voor snelle interventies beperkt zijn, omdat het vaak drie tot vier weken duurt voordat mensen die zijn besmet worden opgenomen.

Ondanks vele waarschuwingen ging men er ten onrechte van uit dat leeftijdsgroepen te scheiden zouden zijn en de kans op een tweede golf niet reëel zou zijn. Twee maanden later staat de gezondheidszorg opnieuw voor oververhitting, worden patiënten weer in het buitenland opgevangen en dreigt een nieuwe lockdown die economie en samenleving opnieuw kan ontwrichten.

Gevangenisstraf

In Duitsland worden regels gehandhaafd en overtredingen gesanctioneerd. Wie zich niet aan de quarantaineplicht houdt, loopt het risico op een forse boete of gevangenisstraf tot twee jaar. In Nederland is handhaving van coronaregels zowel door gebrek aan heldere regelgeving als door het gedrag van bestuurders in Amsterdam (Halsema) en Den Haag (Grapperhuis) praktisch buiten werking gesteld. De boa’s staan voor een mission impossible.

In Duitsland maakt de regering gebruik van wetenschappelijke kennis, maar hakt zelf knopen door en neemt daarvoor ook in het parlement de verantwoordelijkheid. In Nederland verwijst de regering bij kritiek vanuit het parlement regelmatig naar het RIVM dat omgekeerd wijst op de verantwoordelijkheid van de politiek.

Het blijft overigens gissen waarom de door de regering ‘heilig’ verklaarde adviezen van het RIVM ondanks een aantal ernstige missers nog steeds maatgevend lijken voor regering en parlement.

Gaat de Nederlandse regering uit al deze ervaringen voldoende lering trekken? De ‘routekaart’ van 13 oktober stemt niet hoopvol. Ondanks het pleidooi van een aantal experts om een eind te maken aan de vrijblijvendheid, volstaat de regering op cruciale punten met ‘dringende adviezen’ en gaan de maatregelen gepaard met een hele reeks aan uitzonderingen. Preventie en handhaving krijgen nog steeds weinig aandacht. De ervaringen in landen die het virus succesvoller hebben bestreden leren anders. Anne Marie Juli

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/16/leer-van-duitsland-voorkom-besmettingen-a4016295#/handelsblad/2020/10/17/#208