Kartelboef krijgt geen cel maar lintje in Nederland

Bron: nieuwsbrief Z24 8.12.2012
In de VS hangt deelnemers aan een kartel gevangenisstraf boven het hoofd. In Nederland krijgen ze een commissariaat en een lintje van de koningin. Dat moet anders.
Door Mathijs Bouman

Philips moet een half miljard euro boete betalen voor deelname aan een internationaal kartel. Tussen 1996 en 2006 spande het Nederlandse bedrijf samen met onder andere Samsung en Panasonic om de prijs van beeldbuizen kunstmatig hoog te houden. Dat maakte de Europese Commissie woensdag bekend.

Consumenten en bedrijven betaalden door dit marktbederf een oneerlijk hoge prijs voor kleurentelevisies en computerschermen. De prijsafspraken waren niet alleen onwettig, maar ook in tegenspraak met de interne regels van Philips. Regel 1.3 van Philips’s General Business Principles luidt: “Philips supports the principle of free market competition as a ……
.  basis for conducting its business and observes applicable competition laws and regulations.”

Flagrante schending
Je zou verwachten dat het bedrijf na zo’n flagrante schending van externe en interne regels, en het jarenlang opzettelijk bedriegen van de klant, diep door het stof gaat. Maar niets is minder waar. Philips “betreurt het met dit soort gedrag in verband te worden gebracht” en gaat in beroep tegen de boete. ‘In verband worden gebracht met’, klink weinig berouwvol. Philips wordt niet in verband gebracht met een kartel, maar was er actief onderdeel van!

Spijt en berouw volgt in Nederland zelden op een kartelboete. Alleen Hans Wijers bood een paar jaar geleden als Akzo-topman zijn excuses aan voor de vele kartels waar Akzo in de jaren negentig deel van uitmaakte. Andere bedrijven doen liever alsof een kartel een slim spelletje is, een vorm van handig ondernemen. Wie gepakt wordt heeft pech. Reden om je te schamen is er niet.

Goed voor je carrière
De Nederlandse samenleving lijkt het ook weinig te kunnen schelen. Waar in de VS nog wel eens een topman achter de tralies belandt, na te zijn betrapt op kartelafspraken. Lijkt leiding geven aan een kartelbedrijf in Nederland alleen maar goed voor je carrière.

AkzoNobel stond in de jaren negentig onder leiding van Aarnout Loudon en Kees van Lede. Ondanks latere veroordelingen van AkzoNobel voor deelname aan het Vitamine-kartel, het PVC-kartel, het Waterstofchloorazijnzuur-kartel en nog een handvol illegale, markt bedervende afspraken, groeiden beide mannen na hun Akzo-tijd uit tot gevierde commissarissen bij vele Nederlandse bedrijven. (zie: de tabel Kartel goed voor cv)Van Lede werd bovendien benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Karteldeelname rekent zelf de Koningin je blijkbaar niet aan.

Hetzelfde geldt voor de andere bestuursvoorzitters met een kartelboete aan de broek. Leo van Wijk was ceo van Air France-KLM toen dat bedrijf illegale afspraken maakte met concurrenten over vrachttarieven. Ook hij werd Commandeur en is nu commissaris bij Randstad en Aegon.

Het Heineken van Karel Vuursteen kreeg een boete voor vals spelen op de biermarkt, maar hij werd toch commissaris bij TomTom en AkzoNobel.

Markt voor wasmiddelen
Anthony Burgmans gaf leiding aan Unilever toen dat bedrijf de markt voor wasmiddelen verdeelde met concurrenten. Hij is nu commissaris bij meerdere AEX-bedrijven en staat op nummer drie op de lijst met machtigste commissarissen. De vraag of deze mannen nu wel of niet precies op de hoogte waren van de kartelafspraken doet er nauwelijks toe. Het gebeurde onder hun verantwoordelijkheid. Zij waren de baas. Dat moet toch consequenties hebben.

Maar een kartelboete is geen diskwalificatie in Nederland. Het is slechts domme pech en heeft nauwelijks gevolgen voor bedrijf en bestuurder. Daar zou de Nederlandse overheid iets aan kunnen doen.

Geen subsidie na kartel
De overheid zou bedrijven die veroordeeld zijn voor marktbederf bijvoorbeeld vijf jaar kunnen uitsluiten van contracten of leveringen. En tien jaar geen aanspraak laten maken op overheidssubsidies.

Bestuurders van kartelbedrijven krijgen voortaan geen lintjes of andere koninklijke onderscheidingen meer. Wie ze al kreeg moet ze terugsturen. Kartelbestuurders worden niet benoemd in staatscommissies. En toezichthouders wegen de kartelboetes zwaar mee als moet worden besloten of iemand geschikt is als commissaris bij een beursgenoteerd bedrijf. Dat zal ze leren!
http://www.z24.nl/analyse/artikel_399172.z24/Mathijs_Bouman__Kartelboef_krijgt_geen_cel_maar_lintje_in_Nederland.html