‘Invoering trucktol honderden miljoenen duurder dan nodig’

Bron: nieuwsbrief Nieuwsblad Transport 8.11.2022

De invoering en exploitatie van de vrachtwagenheffing kan 200 miljoen euro goedkoper en met minder risico’s. Dat blijkt uit een second opinion door PricewaterhouseCoopers (PwC) op de plannen van het kabinet.

De kosten van de trucktol, die in 2026 of 2027 moet worden ingevoerd, vallen volgens PwC onnodig hoog uit doordat het kabinet de ontwikkeling en integratie van het stelsel in eigen hand wil houden. Het consultancybureau heeft een zogenoemde schaduwraming uitgewerkt waarbij is gekozen voor een commerciële ‘off-the-shelf’ oplossing en komt daarmee 200 miljoen euro lager uit. Volgens PwC wordt 80% van dit verschil veroorzaakt door de lagere exploitatiekosten in de schaduwraming.

PwC wijst er onder meer op dat in het huidige ontwerp gekozen is voor het opzetten van een eigen ‘datacontrolecentrum’ voor het verzamelen van gegevens rond de handhaving, waarnemingen en het controleren van afwijkingen. Volgens PwC leidt de manier waarop het ministerie dat wil inrichten tot een kostenverhoging van 90 tot 132 miljoen euro. ‘Gegeven de omvang van het resulterende verschil in kosten, adviseren wij om deze ontwerpkeuze ofwel te heroverwegen ofwel van een gedegen onderbouwing te voorzien om de hogere kosten te kunnen rechtvaardigen’, is te lezen in het rapport.

‘Vendor-lock-in’

De overheid wil met de huidige opzet het risico om vast te zitten aan één bepaalde aanbieder wegnemen. Volgens PwC is het middel echter mogelijk erger dan de kwaal. In het ontwerp is volgens de consultant ‘op voorhand reeds een risico-mitigerende maatregel genomen, die naar onze inschatting, over de levensduur, mogelijk duurder is dan de waarde van het risico waarop deze betrekking hebben’. De keuze om zelf delen van het stelsel te bouwen brengt volgens de opstellers van de second opinion nieuwe bouw- en integratierisico’s met zich mee die hoger zijn dan het risico van een ‘vendor-lock-in’.

De kosten van de trucktol liggen extra onder het vergrootglas omdat de netto-opbrengst moet terugvloeien naar de transportsector. Daarover zijn afspraken gemaakt in een bestuursovereenkomst, die ruim een jaar geleden werd getekend door de toenmalige minister Barbara Visser van Infrastructuur en Waterstaat en branchevertegenwoordigers TLN, Evofenedex en de Vern. Bij het sluiten van die overeenkomt was al duidelijk dat de kosten voor het tolsysteem 400 miljoen euro zouden bedragen, twee keer zoveel als eerder gedacht. Dat enorme verschil was destijds aanleiding om opdracht te geven voor de nu opgeleverde second opinion.

Urgentie

Ondanks de conclusies van PwC lijkt minister Harbers van IenW door te willen gaan met de huidige werkwijze. In een beslisnota schrijft hij dat er volgend jaar een begrotingstranche van 320 miljoen euro moet worden vrijgegeven. ‘De urgentie is hoog. Om de tijdige beschikbaarheid van de benodigde middelen te kunnen garanderen zullen deze in de begroting 2023 moeten worden opgenomen zodat de vereiste opdrachtverstrekkingen aan de uitvoeringsorganisaties kunnen plaatsvinden en de aanbestedingen ongehinderd doorgang kunnen vinden’, aldus de bewindsman.

In een Kamerbrief laat Harbers wel weten dat IenW in de komende maanden ‘met de uitvoeringsorganisaties zal verkennen welke verdere optimalisaties doorgevoerd kunnen worden, waaronder het benutten van marktkennis voor systeemintegratie.’

https://www.nt.nl/wegvervoer/2022/11/08/invoering-trucktol-honderden-miljoenen-duurder-dan-nodig/?utm_source=ntemail&utm_medium=nieuwsbrief&utm_campaign=ntemail