Wet HGK in Staatsblad

Bron: De Rechtspraak nieuwsbrief 13.7.2012
De Wet herziening gerechtelijke kaart (HGK) is vandaag gepubliceerd in het Staatsblad, nadat de Eerste Kamer dinsdag instemde met het wetsvoorstel.

De Wet HGK treedt op 1 januari 2013 in werking. De huidige gebiedsindeling van de gerechten bestaat sinds lange tijd: sinds 1877 kent Nederland vijf gerechtshoven, de negentien rechtbanken dateren van 1934. Op grond van de wet HGK wordt het aantal arrondissementen teruggebracht tot tien (nu negentien) en het aantal ressorten tot vier (nu vijf). Naar aanleiding van de door de Eerste Kamer aanvaarde motie van PvdA-senator Beuving is een wetsvoorstel in voorbereiding dat bij aanvaarding door de Tweede Kamer en Eerste Kamer zal leiden tot het splitsen van de rechtbank Oost-Nederland in een rechtbank Gelderland en een rechtbank Overijssel.

Kwaliteit
De nieuwe gerechtelijke gebiedsindeling is nodig om ervoor  …..
te zorgen dat de Rechtspraak de kwaliteit op peil kan houden. Tijdens het plenaire debat in de Eerste Kamer op 3 juli gaf minister Opstelten van Veiligheid en Justitie nadrukkelijk aan dat de huidige kwaliteit van de Rechtspraak niet de aanleiding is voor het wetsvoorstel, want die opereert op hoog niveau. Wel kan de Rechtspraak in de toekomst dankzij de Wet HGK beter inspelen op de steeds hogere eisen die worden gesteld aan rechtspraak, hield Opstelten de senatoren voor. Door de schaalvergroting ontstaan er voor de gerechten meer mogelijkheden om zaken beter te organiseren. Rechtszaken kunnen sneller op zitting komen en beter worden verdeeld over meer personeel. Ook is er voldoende zaaksinstroom om kennis en ervaring te kunnen ontwikkelen en te behouden en zijn gerechten beter in staat fluctuaties in personeel of ziekte op te vangen. Verder krijgt de Rechtspraak door een grotere schaal meer ruimte om specialismen op te bouwen.

Toegankelijker
Een ander groot voordeel van de herziening van de gerechtelijke kaart is dat de Rechtspraak zichtbaarder en toegankelijker wordt voor de burger. Voorheen kon hij op veel locaties alleen terecht voor kantonaangelegenheden, straks kan hij in 32 zittingsplaatsen ook terecht voor andere, veelvoorkomende juridische problemen.
Elke rechtbank, met uitzondering van de rechtbank Amsterdam, en elk gerechtshof krijgt verschillende zittingsplaatsen, die bij Algemene maatregel van bestuur worden aangewezen. Daarnaast kan de minister nog overige zittingsplaatsen aanwijzen, bijvoorbeeld voor de berechting van grootschalige zaken.

Oost-Nederland
Behalve de Wet HGK nam de Eerste Kamer dinsdag ook een motie van PvdA-senator Beuving met unanieme stemmen aan. De motie roept de regering op tot het langs de provinciegrenzen opsplitsen van de geplande rechtbank Oost-Nederland in twee rechtbanken:  Overijssel, gevormd door de rechtbanken Almelo en Zwolle en Gelderland, gevormd door Arnhem en Zutphen. De minister van Veiligheid en Justitie heeft aangekondigd snel de hiertoe benodigde wetswijziging voor te bereiden en in procedure te brengen.