Bron: De Taalsector (B) nieuwsbrief 4.10.2012
Met het inkopen van vertalingen is het zoals met het kopen van een tweedehandse auto. Je hebt als leek geen verstand van de kwaliteit onder de motorkap. Toch moet je je een oordeel vormen. Dat doe je dan op basis van een aantal ‘signalen’ die je van de verkoper opvangt. Heeft hij een diploma? Hoe lang is hij al op de markt? Is hij lid van zijn beroepsfederatie? Welke certificaten en officiële erkenningen kan hij voorleggen? Als deze signalen sterk zijn, dan genieten het vak en zij die het vak beoefenen een hoge status: veel geloofwaardigheid, prestige, autoriteit, voortreffelijk loon naar werken en eventueel zelfs een zekere mate van exclusiviteit.
Maar, als de statussignalen die het vak uitstuurt zwak en verwarrend zijn, dan raakt ook de markt in verwarring. Het gevolg is dat de beste vaklui de markt en het vak verlaten. Waarom? Omdat ze in een verwarde markt onvoldoende status, prestige, autoriteit, loonkwaliteit, enz. ervaren. Dit is in de meeste EU-landen vandaag de realiteit in het vertaalvak. Als het vertaalvak krachtiger statussignalen naar de markt zou sturen, dan zouden de beste vertalers meer geneigd zijn om in de markt en in het vak te blijven.
Dat – en nog heel veel meer – staat in een nieuw rapport dat in opdracht van het directoraat-generaal Vertalingen (DGT) van de Europese Commissie tot stand is gekomen en onlangs ….
in Brussel werd voorgesteld.
Het is bij ons weten de eerste keer dat op een dergelijke schaal een socio-economische studie van de Europese vertaalmarkt verricht is. Nieuw aan dit rapport is ook dat het niet over de kwaliteit van de vertaler en het vertaalwerk gaat, maar over de kwaliteit van de signalen die de vertalers naar de markt zenden. Veel meer dan de objectieve kwaliteit is de perceptie van de te verwachten kwaliteit bepalend voor de status van de vertaler.
Nogmaals, het feit dat het in de meeste EU-landen niet zo best gesteld is met de status van de vertaler, heeft niets te maken met de kwaliteit van het geleverde vertaalwerk. Het probleem zijn de marktsignalen en meer in het bijzonder de statussignalen die het vak en de vertalers naar hun (potentiële) klanten uitsturen. Die signalen zijn te zwak, en bovendien zijn er te veel, waardoor ze diffuus en onvoldoende geloofwaardig overkomen. Waardoor de klant door de bomen het bos niet meer ziet, moeite heeft om zich een goed oordeel te vormen van de te verwachten kwaliteit en vervolgens zijn perceptie van de te verwachten kwaliteit negatief bijstelt, ook al blijft de kwaliteit objectief beschouwd volkomen gelijk. In een dergelijke verwarde markt zijn de beste vertalers de grootste verliezers. Niemand heeft méér baat bij sterke marktsignalen dan de beste vertalers. Niemand heeft méér baat bij een verdere professionalisering van het vertaalvak dan de beste vertalers.
Maar hoe moet dat dan? Hoe haal je de verwarring opnieuw uit de markt? Wat zijn dan sterke marktsignalen? De rapporteurs doen enkele suggesties: alle vertaalopleidingen in Europa moeten een Europese erkenning hebben. De beëdigde vertaling (en de positie van de beëdigd vertaler) moet op Europees niveau worden geharmoniseerd. De inflatie aan (ondertussen meer dan 100 Europese) vertalersverenigingen moet stoppen. De wildgroei aan certificaten, erkenningen en kwaliteitslabels moet worden gestopt d.m.v. de invoering van een Europees of mondiaal erkenningssysteem voor certificeerders. De certificering van vertalers – ook in de nieuwe migrantentalen – moet worden gestandaardiseerd. Zolang vertaalexamens en beoordelingsmechanismen niet zijn gestandaardiseerd, zou men beter geen beroepserkenningen verlenen louter op basis van diploma.
De Taalsector komt binnenkort uitgebreid op dit belangwekkende en uiterst lezenswaardige rapport terug. Het rapport is integraal (172 blz.) en kosteloos in pdf downloadbaar op de website van DGT. Wilt u graag uw opinie over dit rapport of over de status van de vertaler kenbaar maken, dan kunt u reageren onder aan dit artikel of met een mail aan redactie@taalsector.be.
DGT heeft recent nog een paar nieuwe rapporten gepubliceerd en voorgesteld, o.a. over vertalen met crowdsourcing en over de kost van slechte vertalingen. Ook op deze rapporten gaat De Taalsector binnenkort uitgebreid in.
Meer info: http://ec.europa.eu/dgs/translation/publications/studies/index_en.htm
Woning, direct van de eigenaar, in kleinschalig complex aan ze…