Waarom Nederland juist nu uit VN-Mensenrechtenraad moet stappen

Er zijn nu eenmaal meer onvrije, dan fatsoenlijke landen

Dat heeft gek genoeg vooral te maken met het democratische ideaal in de VN. Elk land moet een stem krijgen, en dus mag elk land bij toerbeurt plaatsnemen in deze Raad. Per regio wordt gestemd voor landen die drie jaar lid mogen zijn. Maar ja, er zijn nu eenmaal meer ondemocratische en onvrije, dan fatsoenlijke landen. West-Europese landen die het wat betreft mensenrechten heel goed doen, zijn er steeds in de minderheid. Onfrisse regeringen in het Midden-Oosten hebben getalsmatig veel meer invloed.

Bijgevolg is vooral Israël de pineut. Arabische landen negeren elkaars tekortkomingen, en verzamelen steeds voldoende steun voor wéér een rapport waarin Israël de wind van voren krijgt. Negeren dus, zo’n instituut, zou je zeggen.

Machteloosheid en politieke spelletjes

Dat is buiten de Nederlandse zendingsdrift gerekend. In Nederland – en elders in Europa ook – staan de VN ondanks alle machteloosheid en politieke spelletjes van autocratische lidstaten traditioneel in hoog aanzien.

Eind 2019 werd Nederland voor de vierde maal gekozen door het groepje West-Europese landen als lid van de Mensenrechtenraad. Trots spraken de toenmalige ministers Stef Blok (VVD) en Sigrid Kaag (D66) na die uitverkiezing van ‘onze internationale voortrekkersrol op het terrein van de mensenrechten’. Volgens hen is de Raad bij uitstek een platform voor een ‘kritische dialoog’. Om het ‘belangrijke werk’ van de Raad te kunnen voortzetten, aldus het kabinet, is geld belangrijk – en laat Nederland nu een van de ‘top-donoren’ zijn.

Diplomaten van dubieuze regimes

De Nederlandse miljoenen zijn weggegooid geld, want tot gedragsverandering heeft al het vergaderen nooit geleid. Integendeel, veel boevenstaten blijven gewoon lid, en gaan er opgewekt ‘de dialoog’ aan met de Nederlandse vertegenwoordiger. Momenteel praat die met diplomaten van dubieuze regimes als China, Cuba, Eritrea, Libië, Venezuela en Rusland. Inderdaad, Rusland, dat zo’n wrede oorlog voert in Oekraïne.

Gezien het bloedvergieten van het Russische leger was er natuurlijk alle reden om het land stante pede uit de Raad te gooien. Maar van de leden kwam hiertoe geen enkel initiatief. Ook niet van de Europese. Op 3 maart hield minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) in Genève nog wel een toespraak waarin hij Moskou veroordeelde. Die had geen effect, alle diplomaten hoorden het beleefd aan. Een glas, een plas…

Uiteindelijk was het de Amerikaanse VN-ambassadeur die een resolutie in gang zette om Rusland uit de Mensenrechtenraad te zetten. Die werd vorige week donderdag aangenomen door de Algemene Vergadering. Onder de tegenstemmers waren China en Cuba. Allebei trotse leden van de Mensenrechtenraad.

Blijven praten: het evangelie van de Nederlandse diplomatie

In Nederland is ‘de dialoog aangaan’ en ‘in gesprek blijven’ het evangelie van de diplomatie. Maar al die jaren meedoen aan deze VN-farce heeft tot niets geleid. Integendeel: foute landen gebruiken hun zeteltje in de Mensenrechtenraad eerder als bewijs van goed gedrag dan dat ze vrezen er te worden gekapitteld. Intussen kan ‘top-donor’ Nederland blijven betalen.

Nederland is nog lid van de Mensenrechtenraad tot het einde van het jaar. Gezien de apathische opstelling van de Raad zou het kabinet er goed aan doen om voortijdig te vertrekken. Het stilzwijgen over de Russische invasie is een uitstekende aanleiding om een diplomatiek statement te maken dat wél aandacht krijgt.

https://www.ewmagazine.nl/buitenland/opinie/2022/04/waarom-nederland-uit-de-vn-mensenrechtenraad-moet-stappen-12274w/