Ouders krijgen deels betaald verlof

Bron: nieuwsbrief NRC 29.4.2020

Vijf vragen over ouderschapsverlof Op last van de EU voert Nederland deels betaald ouderschapsverlof in. Koolmees presenteerde een plan dat nipt aan de eisen voldoet.

Eigenlijk was Nederland er in Brussel tegen, toch gaat het er komen: betaald ouderschapsverlof. Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken, D66) maakte woensdag bekend hoe hij tegemoet wil komen aan de EU-richtlijn die hem hiertoe verplicht.

Hoe ziet dat nieuwe ouderschapsverlof eruit?

Van de 26 weken verlof die ouders kunnen opnemen, krijgen ze er vanaf augustus 2022 negen deels betaald. Dat betaalt de overheid, via een uitkering van uitkeringsinstantie UWV, ter hoogte van de helft van hun salaris. Er is wel een maximum: de uitkering wordt niet hoger dan bruto 110 euro per dag (ruim 2.380 euro per maand).

Ouders mogen het betaald verlof gespreid opnemen, bijvoorbeeld één dag per week. Voorwaarde is dat het wordt opgenomen in het eerste jaar na de geboorte van het kind. De overige zeventien weken kunnen ouders opnemen als vanouds: onbetaald, in de eerste acht levensjaren van hun kind.

Wat is het verschil met geboorte- en partnerverlof?

In Nederland hebben moeders en vaders recht op allerlei verschillende verloven. Zo is er het zwangerschaps-/bevallingsverlof van zestien weken voor moeders. Zij krijgen hun loon in die weken volledig uitbetaald, via het UWV.

Voor partners is er het geboorteverlof, ook wel partnerverlof of vaderschapsverlof genoemd. Lang was dat slechts twee dagen na de geboorte van het kind. Sinds vorig jaar krijgen partners vijf dagen vrij. Vanaf juli dit jaar wordt dat uitgebreid. Dan hebben partners recht op nog eens vijf weken aanvullend geboorteverlof. Ze krijgen dan 70 procent van hun loon, wederom via het UWV. Daarna is er dus nog de mogelijkheid om ouderschapsverlof op te nemen, voor moeders én partners.

Het staat werkgevers overigens vrij om riantere verlofregelingen aan te bieden.

Waarom komt het kabinet met dit voorstel?

Dat moet van de Europese Unie. Vorig jaar werd in Brussel een richtlijn aangenomen dat elk land verplicht tot het aanbieden van betaald ouderschapsverlof. Nederland stemde daar als een van de weinige landen tegen. Minister Koolmees vond dit geen zaak voor de EU.

Toch presenteerde Koolmees dit woensdag vol overtuiging. Aan de Tweede Kamer schreef hij dat het kabinet hetzelfde doel nastreeft als de richtlijn: „Het bevorderen van een gelijke verdeling van arbeid en zorg tussen partners.”

Koolmees lijkt met zijn invulling nipt te voldoen aan de eisen van de EU. Zo komt hij met negen weken betaald verlof, waar twee maanden het minimum is. Ook vraagt de EU een uitkering op een „passend niveau”. Het kabinet kiest voor een half salaris. Dat betekent dat iemand die het minimumloon verdient, straks een uitkering krijgt op bijstandsniveau. Dat bedraagt voor samenwonenden 50 procent van het minimumloon en wordt ook wel het ‘bestaansminimum’ genoemd.

Hoe riant is dit vergeleken met andere landen?

Tot voor kort was Nederland een van de EU-landen met de meest beperkte partner- en ouderschapsverlofregelingen, samen met Ierland, Griekenland, Malta en het VK.

Komt Nederland door de nieuwe regelingen in de buurt van het Europese gemiddelde? Dat is moeilijk te zeggen, omdat andere landen ook aan uitbreidingen werken, zegt Renske Keizer, hoogleraar familiesociologie aan de Erasmus Universiteit. Vorig jaar heeft Keizer nog een internationale vergelijking gemaakt, maar ze vermoedt dat die nu alweer achterhaald is.

Hoe wordt hierop gereageerd?

Hoogleraar Keizer noemt het voorstel „een stap in de goede richting”. „De overheid geeft hiermee het signaal dat ze het combineren van betaald werk en een gezinsleven wil vergemakkelijken.”

Wel zou Keizer het slim vinden als de overheid een hogere uitkering geeft: „Bijvoorbeeld 70 of 80 procent van het loon.” Ter compensatie kan het maximale uitkeringsbedrag dan omlaag, zodat de kosten voor de overheid gelijk blijven. „Mensen met een genereus salaris kunnen zo’n tijdelijke daling waarschijnlijk makkelijker opvangen, maar als je net de eindjes aan elkaar kunt knopen is dat een stuk lastiger.” Bovendien zijn mensen met een hoog inkomen toch al meer geneigd om verlof op te nemen.

De vakbonden zijn feller in hun reacties. „Op deze manier blijft de ongelijke verdeling tussen mannen en vrouwen standhouden”, zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin. De FNV noemt het voorstel „een verlof voor de rijken”.

https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/29/ouders-krijgen-deels-betaald-verlof-a3998244#/handelsblad/2020/04/30/#308